کنجاله بادام زمینی یک خوراک رایج دام و طیور در جهان امروز
است. این محصول منبع غنی پروتئین و منبع مناسبی برای انرژی به حساب می آید و
میتواند جایگزین مناسبی برای منابع پروتئینی گرانتر مثل کنجاله سویا یا پودرماهی
باشد.
اهمیت این خوراک به حدی است که سازمان کشاورزی ملل
متحد(فائو) در مقالهای مفصل به کارایی آن در خوراک دام پرداخته که از این لینک
قابل دانلود است: کنجاله بادام زمینی در خوراک دام
در این مقاله به تحقیقاتی در برزیل اشاره شده که کنجاله
بادام زمینی در خوراک گاو با موفقیت جایگزین کنجاله سویا شده و تحقیقات دیگری نیز
در هند مورد توجه قرار گرفته که جایگزینی پودر ماهی با کنجاله بادام زمینی نتایج
منفی معناداری نداشته است.
فائو در ادامه به تحقیقات مختلفی در استفاده از کنجاله
بادام زمینی در خوراک گوسفند، خوراک بز و خوک اشاره می کند که تمام این تحقیقات
عملکرد مثبتی را برای این محصول به ثبت رسانده اند.
در مورد تغذیه طیور هم نهایتا استفاده از این محصول توصیه شده ولی تاکید گردیده که به فرمولاسیون و ترکیب با سایر منابع
پروتئینی دقت شود.
همچنین اثر مثبت این محصول در خوراک آبزیان از جمله خوراک
میگو و خوراک ماهی کپور مورد بررسی قرار گرفته است.
در بازار ایران خصوصا در حوزه پرورش دام نیاز به خوراکهای متعادل که همزمان منبع مناسبی برای انرژی، پروتئین و فیبر باشد بیش از منابع خاص پروتئین یا انرژیست.
به طور مثال اقبال عمومی دامداران به خوراک های متعادل از جمله جو و سبوس بیشتر است. از این رو ما در پاکدان البرز با تولید خوراک کنجاله بادام زمینی به این نیاز پاسخ دادیم. این محصول با پروتئین بالا، انرژی و فیبر کافی و قیمت مناسب می تواند جایگزینی غنی تر و ارزانتر از جو در خوراک دام باشد.
آنالیز آزمایشگاهی محصول که در این صفحه موجود است نشان می دهد این محصول با پروتئین دو برابر و انرژی مشابه جو و قیمتی ارزانتر از آن چه جایگزین مناسبی در خوراک دام محسوب می شود.
علاوه بر این که این محصول به صورت پودری و کیسه شده بوده و استفاده از آن در خوراک دام هم آسانتر است.
کنجاله بادام زمینی محصولی است که پس از استخراج روغن از بادام زمینی باقی می ماند. مقدار کنجاله تولید شده در هر سال حدود 3.3 میلیون تن برآورد شده است. مانند کنجاله سویا، کنجاله بادام زمینی نیز پس از استخراج روغن برای مصارف انسانی به دست می آید. روغن بادام زمینی به دلیل آن که برای سرخ کردن مواد غذایی مناسب است، بسیار ارزشمند است. خود بادام زمینی (بدون پوسته) حاوی بیش از 40 درصد روغن است. پس از استخراج روغن، ماده ای با پروتئین بالا باقی می ماند که برای تغذیه طیور و حیوانات مناسب است. بنابراین، برخلاف تصور بسیاری، محصول جانبی صنعت کره بادام زمینی نیست. بلکه کنجاله بادام زمینی محصول جانبی ارزشمند استخراج روغن بادام زمینی است.
علاوه بر پروتئین، این کنجاله حاوی کربوهیدرات است، که ارزش غذایی این محصول جانبی را غنا میبخشد و آن را به یک جایگزین با ارزش برای گوشت تبدیل میکند. اجزای جزئی موجود در کنجاله پلی فنول ها و مواد معدنی هستند. بادام زمینی از دهه 1970 به عنوان منبع ارزشمند پروتئین گیاهی شناخته شده است. دانشمندان علوم غذایی و متخصصان تغذیه با بهرهبرداری از ترکیبات غنیشده با پروتئین در برنامههای کمک غذایی، سعی در کاهش مشکل سوءتغذیه ناشی از فقدان پروتئین در کشورهای در حال توسعه دارند.
در جدول زیر میتوان برخی از ترکیبات، اجزا و میزان هر یک از آنها را در کنجاله بادام زمینی مشاهده کرد:
اجزا و ترکیبات |
واحد |
کنجاله بادام زمینی با روغن کمتر از 5 درصد و فیبر پایین |
کنجاله بادام زمینی با روغن بیشتر از 5 درصد و فیبر بالا |
ماده خشک |
درصدی از وعده غذایی |
90.4 |
89.4 |
پروتیین خام |
درصدی از ماده خشک |
53.3 |
54.4 |
فیبر خام |
درصدی از ماده خشک |
7.1 |
13.5 |
قند کل |
درصدی از ماده خشک |
12.4 |
9 |
انرژی ناخالص |
مگاژول/ کیلوگرم |
20 |
20.2 |
کلسیم |
میلی گرم / کیلو گرم ماده خشک |
1.8 |
1.6 |
زینک |
میلی گرم / کیلو گرم ماده خشک |
62 |
60 |
مس |
میلی گرم / کیلو گرم ماده خشک |
18 |
15 |
آهن |
میلی گرم/ کیلوگرم ماده خشک |
—– |
579 |
آرژنین |
درصدی از پروتیین |
11.2 |
12.6 |
لیزین |
درصدی از پروتیین |
3.5 |
3.5 |
ترئونین |
درصدی از پروتیین |
2.5 |
2.8 |
تریپتوفان |
درصدی از پروتیین |
0.7 |
0.8 |
لوسین |
درصدی از پروتیین |
5.9 |
6.6 |
جدول 1. https://www.feedipedia.org/node/699
ارزش غذایی نسبی (RNV) کنجاله بادام زمینی با ارزش غذایی سویا نسبتا برابر و بسیار بالاتر از پروتئین گندم (به ترتیب 52 در مقابل 47 و 25) است. در سالهای گذشته تلاشهایی برای بهرهبرداری از این منبع ارزشمند پروتئین بهعنوان مادهای در مواد غذایی غنیشده صورت گرفته و در این راستا آزمایش هایی انجام شده است. به عنوان مثال، در یک آزمایش، کودکان دچار سوتعذیه که با ارزن و برنج غنیشده با بادامزمینی تغذیه شدند، رشد فیزیکی بیشتری نسبت به گروه کنترل نشان دادند.
در مطالعه ای در دانشگاه جورجیا، نمونههای متعددی از کنجاله بادامزمینی فرآوریشده تهیه شد و از نظر ارزش تغذیهای مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان میدهند که این ماده از نظر ترکیب مواد مغذی کاملاً با کنجاله سویا قابل مقایسه است. پروتئین نمونه های آزمایش شده به طور معمول بین 47 تا 48 درصد (بسیار شبیه به کنجاله سویا) است، در حالی که حدود 10 درصد کالری بیشتری دارد (1240 کیلو کالری در هر پوند[1]). بنابراین، اگر از کنجاله بادام زمینی به عنوان منبع پروتئین در خوراک طیور استفاده شود، در سطح انرژی مشابه، چربی کمتری مصرف میشود.
در آزمایشی دیگر که برای مقایسه رژیمهای غذایی مبتنی بر ذرت و کنجاله بادام زمینی با رژیمهای غذایی مبتنی بر ذرت و کنجاله سویا در سه سطح پروتئین (16، 18.5، و 21 درصد) در رژیمهای غذایی برای مرغ ایتالیایی (Leghorn) تجاری 22 تا 34 هفتهای انجام شد، نتایج مشابهی به دست آمد. پروتئین بادام زمینی ترئونین را محدود می کند. اما در دسترس بودن ترئونین خالص شده با هزینه کم، امکان استفاده اقتصادی از کنجاله بادام زمینی و ترکیبات ترئونین در جیره طیور را افزایش میدهد.
در این آزمایش دو پرنده در هر قفس، و چهار قفس در هر تکرار و شش تکرار در مجموع نگهداری شدند. مصرف خوراک، تولید تخم مرغ، و نسبت خوراک به هر دوجین(دوازده عدد) تخم مرغ تقریباً مشابه بود؛ میزان خوراک مصرفی هر مرغ 93.8 گرم در هر روز، در رژیم کنجاله بادام زمینی بود و این رقم در رژیم غذایی حاوی کنجاله سویا 93.7 گرم بود؛ در هر دو رژیم غذایی به ازای صد مرغ، 92.2 تخم مرغ تولید شد و نسبت خوراکی مصرفی به تخم مرغ 1.22 کیلوگرم به ازای دوجین تخم مرغ بود.
سطح پروتئین رژیم غذایی تأثیر ثابتی بر هیچ یک از این پارامترها نداشت، اما به طور قابل توجهی وزن بدن و وزن تخم مرغ (1.2 تا 2.5 گرم در تخم مرغ) را بهبود بخشید. مرغهای تغذیه شده با با کنجاله بادام زمینی در طول 6 هفته اول تخمهای کوچکتری گذاشتند، اما در 6 هفته آخر آزمایش تفاوتی در اندازه تخمها مشاهده نشد. مرغهای تغذیه شده با کنجاله بادامزمینی در سن 26 و 30 هفتگی تخمهایی با کیفیت داخلی بهتری میگذارند. پس از 2 هفته ذخیره سازی، تخم مرغهای تغذیه شده با کنجاله بادامزمینی نسبت به کنجاله سویا زمانی که در یخچال (4 درجه سانتیگراد) یا در دمای اتاق (20 درجه سانتیگراد) نگهداری می شدند، بهتر باقی ماندند. این آزمایش نشان میدهد که کنجاله بادام زمینی یک ماده عالی برای جیره مرغهای تخمگذار است.
مطالعات انجام شده در واحد تحقیقات کیفیت و مدیریت بازار در ایالات متحده نشان داد که تخم مرغ های تولید شده از مرغهای تخمگذار که با رژیم غذایی حاوی بادام زمینی با روغن بالا و ذرت تغذیه میشوند، دارای محتوای بتاکاروتن 1.35 برابر، شدت رنگ زرده و محتوای روغن اسید اولئیک تک غیراشباع دو برابر بیشتر نسبت به تخممرغ های تولید شده از مرغهای تغذیه شده با کنجاله سویا و ذرت است. مطالعات انجام شده در مورد مرغهای گوشتی نیز نشان میدهد که تغذیه با بادامزمینی دارای اولئیک بالا و با پوست ممکن است به بهبود مشخصات اسیدهای چرب گوشت جوجه های گوشتی کمک میکند.
به نظر می رسد که کنجاله بادام زمینی یک ماده غذایی جذاب باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که مشخصات اسید آمینه آن تا حدودی با کنجاله سویا متفاوت است. در حالی که سطح پروتئین بسیار شبیه به کنجاله سویا است، تفاوت هایی در ترکیب اسید آمینه آن دو وجود دارد. لیزین و ترئونین ـ دو آمینو اسید ضروری که در تولید پروتئین و رشد بدن نقش موثری دارند ـ موجود در کنجاله بادام زمینی بسیار بیشتر از کنجاله سویا است. کنجاله بادام زمینی دارای تقریباً 1.8 درصد لیزین در مقایسه با 3.0 درصد در کنجاله سویا است. اما در مقابل آرژنین ـ نوعی آمینو اسید که ماده سازنده اصلی پروتیینها است و در رژیم غذایی مهرهداران نقش مهمی دارد ـ در کنجاله بادامزمینی بسیار بیشتر از مقادیر آن در کنجاله سویاست.
کنجاله بادام زمینی اگر از دانه های بادام زمینی همراه با پوست بیرونی حاصل شده باشد، یعنی که پوسته های چوبی آن پیش از استخراج روغن برداشته نشوند، حاوی فیبر زیادی است. در این حالت، غلظت فیبر کنجاله میتواند تا 20٪ برسد. اما اگر پوسته ها قبل از استخراج روغن جدا شوند، مقدار فیبر کنجاله بادام زمینی حاصل شده مشابه با کنجاله سویا (6%) است. در این مورد معمولاً معرفی تدریجی چنین محصولات بادام زمینی توصیه میشود. اما از طرف دیگر بواسطه طعم تلخ و سطوح بالای اجزای اتصال پروتئینی که به عنوان پلی فنل شناخته شدهاند، مصرف آن در خوراک دام و طیور محدود شده است.
پوست بادام زمینی به دلیل محتوای فیبر بالایی که دارد، میتواند به عنوان منبع فيبر خوراكی در جیره غذایی نشخوارکنندگان، به ویژه برای گاو گوشتی، گوسفند و بز استفاده شود. پوست بادام زمینی با فیبر بالایی که دارد، به عنوان منبع فيبر خوراكي كم كيفيت پتانسیل بالایی برای جايگزینی یونجه در آب و هوای گرم و خشک دارد. چگالی توده کم آن حمل و نقل آن را دشوار میکند و از این رو بسیاری از تولیدکندگان آن را آسیاب میکنند. اما کاهش طول ذرات پوسته بادام زمینی باعث کاهش اثربخشی آن به عنوان منبع فیبر می شود.
پوست بادام زمینی قابلیت هضم بسیار کمی دارد. قابلیت هضم ماده خشک آن در شرایط آزمایشگاهی بین 16 تا 25 درصد است و قابلیت هضم مواد ارگانیک آن در داخل بدن حدود 20 درصد است. بسیاری از مطالعات سعی کرده اند قابلیت هضم پوسته بادام زمینی را با عملیات شیمیایی از طریق کلریت سدیم، آمونیاک، هیدروکسید سدیم، گاز کلر، هیپوکلریت کلسیم و سایر مواد شیمیایی بهبود بخشند. با این حال، استفاده از این شیوه ها ممکن است پرهزینه و یا دشوار باشد. علاوه بر این، بسیاری از مطالعات بر مقاومت پوسته بادام زمینی در برابر آزمایشهای شیمیایی مورد استفاده برای بهبود قابلیت هضم آن تاکید دارند.
در مجموع، پوست بادام زمینی احتمالاً به عنوان منبع فیبر خوراکی برای گاوهای شیری قابل استفاده است، در مورد گاوهای گوشتی، میانگین روزانه ویژگیهای لاشه و بهره وری برای گاوهای تغذیهشده با رژیمهای غذایی حاوی 5 تا 30 درصد پوسته بادامزمینی مشابه بود، و کمی بیشتر از گاوهایی بود که با رژیمهای غذایی بدون پوسته بادامزمینی (جایگزین شده با دانه ذرت آسیابشده) بودند. با این حال، غلظتهای بین 10 تا 20 درصد پوسته بادام زمینی در مقایسه با رژیمهای غذایی 0 یا 30 درصد پوسته بادام زمینی، برای افزایش وزن بدن بهتر به نظر میرسند مطالعات دیگر نشان دادهاند که در صورت فرآوری مناسب و تغذیه در سطح مناسب در جیره، پوست بادام زمینی میتواند به طور موثر توسط همه طبقات گاو گوشتی مورد استفاده قرار گیرد.
در مقایسه با سایر بقایای گیاهی (چوب ذرت یا پوست کاساوا)، گنجاندن 30 درصد پوسته بادام زمینی در جیره غذایی مبتنی بر ذرت همراه با اوره در غذای گوسفندان باعث افزایش وزن قابل قبولی شد، اگرچه کمی کمتر از سایر باقیماندهها (31 گرم در مقابل 41 گرم در روز) بود. در برههای در حال رشد، رژیمهای غذایی شامل 25 درصد پوست بادامزمینی بهینهشده با اوره (4 گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک اوره به پوستههای سیلو شده 6 هفته قبل از استفاده اضافه شود) بایستی به کنجاله بادامزمینی، کنجاله پنبه دانه یا محصولات جانبی ماهی اضافه شود. این امر باعث میشود که این مواد غذایی به طور موثرتری توسط گوسفندان نسبت به جیره های پایه بهینه نشده مورد استفاده(مصرف غذای بیشتر، افزایش وزن روزانه و وزن نهایی بدن) بگیرند.
کنجاله بادام زمینی منبع خوبی از پروتئین برای نشخوارکنندگان است و هیچ محدودیتی برای استفاده از آن وجود ندارد، مشروط بر اینکه به آفلاتوکسین آلوده نشود. کنجاله بادام زمینی بدون پوسته دارای محتوای فیبر بالایی است که آن را به یک اصلاح کننده مفید برای تغذیه گاوها از علفهای کم فیبر تبدیل می کند. با این حال، مشاهده شده است که برای عملکرد بهتر گوشت و لبنیات، مخلوط کنجاله بادام زمینی با سایر منابع پروتئینی ترجیح داده میشود.
کنجاله بادام زمینی در نشخوارکنندگان بسیار قابل هضم است، با ارزش هضم مواد آلی بالای 80%. پروتئین کنجاله بادام زمینی بسیار تجزیه پذیر است (تجزیه پذیری موثر بین 72 تا 90 درصد است).
یک کارآزمایی نشان داد که رژیم غذایی حاوی 21 درصد کنجاله بادامزمینی که به گاوهای شیری در طول دورههای استرس گرمایی داده میشود، نسبت به رژیم غذایی حاوی 16 درصد کنجاله بادامزمینی یا رژیم غذایی کنترلی مبتنی بر کنجاله سویا، منجر به تولید شیر و مصرف غذای خشک بهتری میشود. در برزیل، گاوهای شیری دورگه که با علف گینهای و مکمل کنجاله بادام زمینی به عنوان جایگزین کامل کنجاله سویا تغذیه شدهاند، رفتار مصرف، عملکرد هضم، و پارامترهای خونی مشابه با گاوهای با رژیم غذایی کنجاله سویا تغذیه شدند، داشتند. بنابراین کنجاله بادام زمینی میتواند تا میزان 100% جایگزین کنجاله سویا تغذیه گاوهای دورگه شیرده بدون تغییر رفتار تغذیهای یا پارامترهای فیزیولوژیکی حیوانات شود. در گامبیا، گاوهای شیرده چرا کننده در مراتع محلی همراه با مکمل کنجاله بادام زمینی به میزان 425 یا 850 گرم در روز برای 3 یا 5 ماه آخر دورههای خشکسالی، افزایش تولید شیر، سرعت رشد گوسالههای شیرخوار و کاهش ضایعات وزن زنده گاو را در پی دارد.
در هندوستان، گوسفندانی که با رژیم غذایی پایه از کاه گندم همراه با کنجاله آفتابگردان یا بادام زمینی تغذیه میشدند، دریافت مشابهی از مواد مغذی مختلف داشتند. در برزیل، کنجاله بادامزمینی که به رژیم غذایی برهها اضافه شد و به طور جزئی یا کامل جایگزین کنجاله سویا شد، بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی گوشت تأثیری نداشت. با این حال، جایگزینی کامل کنجاله سویا، ترکیب تقریبی و مشخصات اسیدهای چرب گوشت را تغییر داد. کارآزمایی دیگری در برزیل نشان داد که جایگزینی کامل کنجاله سویا با کنجاله بادام زمینی در رژیم غذایی برههای دورگه بدون تأثیر بر پارامترهای مصرف و سلامتی بود. در نیجریه، مقایسه کنجاله بادام زمینی و پودر هسته خرما، که به عنوان مکمل برای گوسفند کوتوله آفریقای غربی استفاده میشد، نشان داد که کنجاله بادام زمینی در مقایسه با پودر هسته خرما منجر به بهرهوری و بازدهی غذایی بسیار کمتری میشود.
مطالعه ای با هدف بررسی اثرات جایگزینی کنجاله سویا و ذرت با کنجاله بادام زمینی و گلیسیرین خام بر کیفیت گوشت بره بر روی 40 راس بره با وزن اولیه 17.15±1.56 کیلوگرم، که به چهار گروه آزمایشی فرعی تقسیم شده بودند ـ گروه آزمایشی بدون کنترل، گروه آزمایشی تغذیه شده با کنجاله بادام زمینی، گروه آزمایشی تغذیه شده با گلیسیرین خام، و گروه آزمایشی تغذیه شده با کنجاله بادام زمینی + گلیسیرین خام ـ و با نسبت علوفه به کنسانتره در تمامی جیره ها 40:60، نشان داد که کنجاله بادام زمینی، گلیسیرین خام و ترکیب آنها هیچ تاثیری بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی گوشت، به جز مشخصات اسیدهای چرب، نداشتند. گوشت حیواناتی که در رژیم غذایی با گلیسیرین خام و کنجاله بادام زمینی + گلیسیرین خام تغذیه میشوند دارای نسبتهای بالاتر اسیدهای چرب اولئیک، پنتادکانوئیک، هپتادکانوئیک و ایکوزاپنتانوییک، و شاخص آتروژنیسیته کمتر، نسبتهای پایینتر اسید پالمیتیک، ، و کلسترول کمتر است. در مجموع کنجاله بادام زمینی و گلیسیرین خام به عنوان منابع جایگزین پروتئین و انرژی در رژیم غذایی بره های پرواری شاخصهای مرتبط با چربی گوشت را بهبود میبخشد.
در هند، بزهایی که با رژیم غذایی پایه از کاه گندم همراه با کنجاله آفتابگردان یا کنجاله تغذیه میشدند، دریافت مشابهی از مواد مغذی مختلف داشتند. در کامرون، بزهای کوتوله غرب آفریقا که با علف تازه گواتمالایی و ترکیبات مختلف آرد کاساوا و کنجاله بادام زمینی تغذیه میشوند، با 200 گرم آرد کاساوا + 100 گرم کنجاله بادام زمینی به طور روزانه یا 200 گرم آرد کاساوا + 150 گرم کنجاله به طور روزانه حداکثر افزایش وزن زنده را داشتند. بزهای سومالیایی که با علف نریشت بزرگ(Hyparrhenia rufa) همراه با مخلوطی از کنجاله بادامزمینی و سبوس گندم تغذیه شدهاند، در زمینه مصرف خوراک، قابلیت هضم پروتئین و هضم ماده خشک، و حفظ نیتروژن عملکرد بهتری داشتنند.
بیشتر مطالعات نشان میدهد که میتوان از کنجاله بادام زمینی در سطوح 5 الی 15 درصد در رژیمهای غذایی مرغهای گوشتی استفاده کرد. با این حال، برخی آزمایشها نشان میدهند که عملکرد رژیمهای غذایی فرمولهشده با کنجاله بادام زمینی بهعنوان منبع اصلی پروتئین (بیش از 20درصد)، اغلب منجر به رشد کمتری نسبت به رژیمهای حاوی کنجاله سویا میشود. زمانی که کنجاله بادام زمینی در ترکیب با سایر منابع پروتئینی استفاده شود، نتایج بهتری حاصل میشود. کنجاله بادام زمینی نیز نسبت به سایر منابع پروتئینی مانند کنجاله پنبه دانه یا آفتابگردان عملکرد ضعیفتری دارد. به دلیل سطح پایین آمینو اسیدها، از استفاده از رژیمهای غذایی کم پروتئین همراه با بادام زمینی باید اجتناب شود. این مشکل حتی با مکمل اسید آمینه (ترئونین) نیز پابرجا میماند.
توصیه می شود از کنجاله بادام زمینی در ترکیب با سایر منابع پروتئینی در جیره غذایی جوجه های گوشتی استفاده شود و به تعادل آمینو اسید در فرمولاسیون توجه شود و قابلیت هضم به ویژه در کنجاله بادام زمینی فرآوری شده/سم زدایی شده در نظر گرفته شود.
کنجاله بادام زمینی را میتوان برای مرغهای تخمگذار استفاده کرد که تأثیر کمی بر نرخ تخمگذاری، وزن تخم مرغ و وزن بدن دارد. با این حال، در مقایسه با سایر منابع پروتئینی مانند کنجاله سویا یا کنجاله آفتابگردان، کنجاله بادام زمینی میتواند عملکرد کمتری داشته باشد. این تأثیر منفی کنجاله بادامزمینی زمانی مشاهده میشود که از آن به عنوان منبع اصلی پروتئین استفاده شود، اما در مخلوط با سویا یا آفتابگردان اثر مثبتی بر روی کیفیت جیره دارد. و هیچ اثر منفی بر باروری یا جوجه ریزی مشاهده نشده است. توصیه این است که تعادل آمینو اسید در فرمولاسیون با کنجاله بادام زمینی در رژیمهای غذایی برای مرغهای تخمگذار رعایت شود و منابع پروتئینی مختلف را در فرمول به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از کاهش عملکرد، در نظر گرفته شود.
منابع
Nicholas M. Dale Peanut Meal for Layers https://www.thepoultrysite.com/articles/peanut-meal-for-layers
Costa EF, Miller BR, Pesti GM, Bakalli RI, Ewing HP. Studies on feeding peanut meal as a protein source for broiler chickens. Poult Sci. 2001 Mar;80(3):306-13. doi: 10.1093/ps/80.3.306. PMID: 11261561.
https://www.poultryworld.net/health-nutrition/peanuts-fed-to-enhance-broiler-meat/
Rossella Vadalأ , Giuseppa Di Bella, Olga Kosakowska, Giacomo Dugo, Nicola Cicero, Rosaria Costa, Nutritional Benefits of Peanut By-Products, Editor(s): Pasquale Ferranti, Sustainable Food Science – A Comprehensive Approach, Elsevier, 2023,Pages 289-301, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-823960-5.00018-4.
Driver, J. P.; Atencio, A.; Edwards Jr, H. M.; Pesti, G. M., 2006. Improvements in nitrogen-corrected apparent metabolizable energy of peanut meal in response to phytase supplementation. Poult. Sci., 85 (1): 96-99
Heuzé V., Thiollet H., Tran G., Bastianelli D., Lebas F., 2018. Peanut meal. Feedipedia, a programme by INRAE, CIRAD, AFZ and FAO. https://www.feedipedia.org/node/699 Last updated on July 4, 2018, 14:43
Roberta de Lima Valença, Américo Garcia da Silva Sobrinho, Eliéder Prates Romanzini, Nomaiací de Andrade, Thiago Henrique Borghi, Nivea Maria Brancacci Lopes Zeola, Luís Gabriel Alves Cirne, Vinicius da Silva Oliveira,Peanut meal and crude glycerin in lamb diets: Meat quality and fatty acid profile, Small Ruminant Research,Volume 185, 2020. https://doi.org/10.1016/j.smallrumres.2020.106076.
Heuzé V., Thiollet H., Tran G., Edouard N., Bastianelli D., Lebas F., 2017. Peanut hulls. Feedipedia, a programme by INRAE, CIRAD, AFZ and FAO. https://feedipedia.org/node/696 Last updated on February 1, 2017, 11:31
Abo-Donia, F. M.; Abdel-Azim, S. N.; Elghandour, M. M. Y.; Salem, A. Z. M.; Buendía, G.; Soliman, N. A. M., 2014. Feed intake, nutrient digestibility and ruminal fermentation activities in sheep-fed peanut hulls treated with Trichoderma viride or urea. Trop. Anim. Health Prod., 46 (1): 221-228. https://doi.org/10.1007/s11250-013-0479-z
Palmer, J., 2010. The use of peanut by-products in stocker cattle diets. In: MSc. Thesis, Graduate Faculty of Auburn University. http://www.scopemed.org/?mno=34263
[1] . هر پوند تقریبا معادل 500 گرم است.